Handen, verlengstuk van het hart
In de Bijbel zijn handen nooit onbelangrijk. Ze handelen, ze bidden, ze zegenen, ze verheffen. Ze drukken uit wat er in het hart leeft. God zelf verschijnt soms met mensenhanden, om aan te raken, vorm te geven en te begeleiden. Handen zijn zowel krachtig als kwetsbaar, gemaakt om te werken, te troosten en te genezen. Ze staan centraal in veel bijbelse scènes, vol tederheid of kracht.
Vanaf de allereerste bladzijden van Genesis schept God de mens door hem uit de grond te vormen. Dit gebaar roept goddelijke handen op die aan het werk zijn en de mens zorgvuldig vormgeven. Later spraken de profeten over God als een pottenbakker die de klei bewerkt. Dit beeld suggereert aandachtige, geduldige, toegewijde handen. Gods handen zijn niet ver weg, ze raken de materie aan, ze houden zich bezig met het menselijk leven.
Handen die zegenen en genezen
In het hele Oude Testament is handoplegging een krachtig gebaar. Mozes legt de handen op Jozua om hem aan te wijzen als zijn opvolger. De priesters zegenen het volk met opgeheven handen. Het handgebaar drukt autoriteit en overdracht uit, maar ook tederheid. In de psalmen is Gods rechterhand een bron van kracht en redding. Hij leidt, beschermt en stelt gerust: "Ik ben altijd bij je, je hebt mijn rechterhand vast" (Psalm 73).
Tijdens zijn hele openbare leven gebruikt Jezus zijn handen om te genezen. Hij raakt zieken, blinden en melaatsen aan. Waar anderen terugdeinzen, steekt hij zijn hand uit. De kracht van dit gebaar is overweldigend. Jezus raakt het onaanraakbare aan. Hij herstelt de waardigheid door nabijheid. Zijn handen veroordelen niet, ze tillen op. Ze herinneren iedereen aan hun waarde, hun schoonheid, hun mogelijkheid om te worden hersteld.
Open handen, geen gesloten vuisten
In de Bijbel worden open handen gewaardeerd. Geven, delen en geven zijn alleen mogelijk met handen die zich niet inhouden. God zegent hen die hun handen openen voor de armen, voor hun broeders en zusters. De profeten, zoals Jesaja, veroordelen handen die besmeurd zijn met bloed of die gesloten zijn voor gerechtigheid. Echt geloof wordt herkend in handen die vrede stichten, die zorg dragen, die niet slaan.
Open handen zijn ook een teken van gebed. In de psalmen zeggen de gelovigen: "Ik hef mijn handen op naar u, Heer". Het is een gebaar van aanbieden, van vertrouwen, van kwetsbaarheid. Bidden met opgeheven handen is tegen God zeggen: ik sta ongewapend, ongemaskerd voor je. Hiermee verwelkom je zijn licht, zijn kracht, zijn adem.
De handen van Jezus aan het kruis
Het hoogtepunt van de handentheologie in de Bijbel is te vinden in het lijdensverhaal. Jezus steekt zijn handen uit, niet om zichzelf te verdedigen, maar om ze aan te bieden. Aan het kruis worden zijn handen doorboord, genageld en geofferd. Ze worden het absolute teken van liefde tot het einde. Hij houdt niets voor zichzelf. Hij geeft alles, zelfs zijn handen.
Na de opstanding wordt Jezus juist door het tonen van zijn handen herkend. Tegen Thomas zegt hij: "Leg je vinger hier, kijk naar mijn handen." Deze handen worden niet vergeten. Ze dragen de sporen van liefde. Ze vertellen de waarheid van zijn gegeven leven. De discipelen zien ze en geloven.
Onze handen naar zijn evenbeeld
De Bijbel laat ons niet alleen goddelijke handen zien. Het nodigt ons ook uit om van onze eigen handen instrumenten van liefde te maken. Paulus heeft het vaak over werken met zijn handen om in zijn levensonderhoud te voorzien. Hij moedigt ons aan om goed te doen met onze handen, om te zegenen in plaats van te vervloeken, om eenheid op te bouwen.
Onze handen hebben een roeping. Ze kunnen troosten, ondersteunen, bouwen, dienen. Ze kunnen ook pijn doen, afwijzen, domineren. Alles hangt af van de geest die ze bezielt. Het christelijk geloof roept op tot een bekering die zich uitstrekt tot onze dagelijkse handelingen. Een uitgestoken hand kan een leven veranderen. Een streling, een handdruk, een discrete helpende hand kan meer zeggen dan duizend woorden.
Conclusie
Het verhaal van de handen in de Bijbel is een verhaal van vleesgeworden liefde. God handelt met zijn handen, raakt aan met zijn handen, redt met zijn handen. En hij vertrouwt die van ons aan ons toe, zodat zij op hun beurt een verlengstuk van zijn aanwezigheid in de wereld worden. Leren liefhebben zoals Hij dat doet, betekent ook leren onze handen op anderen te leggen met zachtheid, rechtvaardigheid en geloof. Want het zijn vaak de eenvoudigste gebaren die de diepte van ons hart uitdrukken.
